Josef Koudelka

Βιογραφικό
Στις 10 Ιανουαρίου 1938, σε μια μικρή πόλη της Μοραβίας, το Boskovice (Μποσκοβίτσε), γεννιέται ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή φωτογράφους, ο Josef Koudelka. Στην εφηβεία του, κατά παρότρυνση ενός φούρναρη φίλου του πατέρα του, φωτογραφίζει την οικογένεια του και το οικείο περιβάλλον του. Αργότερα αποφασίζει να σπουδάσει αεροναυπηγική στο Πολυτεχνείο της Πράγας. Το 1961 ολοκληρώνει τις σπουδές του και εργάζεται έως το 1967 ως μηχανικός, ενώ παράλληλα φωτογραφίζει θεατρικές παραστάσεις κατά παραγγελία.

Josef Koudelka - Istanbul Pera Müzesi, originally uploaded by jsmithinistanbul

Το 1961 συναντάει την Anna Farova, Ιστορικό τέχνης, με την οποία συνεργάζεται για πολλά χρόνια. Την ίδια χρονιά ταξιδεύει για πρώτη φορά εκτός Τσεχοσλαβακίας, ως μουσικός ενός παραδοσιακού συγκροτήματος, στην Ιταλία. Σε αυτό το ταξίδι εικάζεται και η πρώτη του συνάντηση με τους τσιγγάνους. Αρχικά ερωτεύτηκε την φυσική ομορφιά των τσιγγάνων της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ σύντομα συνειδητοποίησε ότι αυτό που τον γοήτευε περισσότερο, ήταν ο τρόπος ζωής τους.

Josef Koudelka I, originally uploaded by darkkavenger

Το 1967 αποφασίζει να ασχοληθεί κατά αποκλειστικότητα με την φωτογραφία. Την επόμενη χρονιά ταξιδεύει με την κοινωνιολόγο Milena Hubschmannova στην Ρουμανία, για να φωτογραφίσει την φυλή των Ρόμα. Την ημέρα, που επιστρέφει στην Πράγα, γίνεται η εισβολή των στρατευμάτων του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Πράγα (Αύγουστος 1968) και φωτογραφίζει όλα τα γεγονότα εκείνης της ημέρας. Οι φωτογραφίες του φυγαδεύονται στις Η.Π.Α., όπου το πρακτορείο Magnum τις δημοσιεύει ανώνυμα (ένας ανώνυμος τσεχοσλοβάκος φωτογράφος), σε πολλά διεθνή περιοδικά και εφημερίδες. Κερδίζει το Robert Capa Award. Έτσι γίνεται και η πρώτη του επαφή με το μεγάλο πρακτορείο. Λίγο αργότερα αναπτύσσεται μια εξαιρετική φιλία με τους ιδρυτές του πρακτορείου και ιδιαίτερα με τον Elliott Erwitt, τον Henri Cartier-Bresson και τον Robert Delpire. Επίσημο μέλος του πρακτορείου γίνεται το 1974.

Josef Koudelka III, originally uploaded by darkkavenger

Το 1970 φεύγει από την Τσεχοσλοβακία με μια τρίμηνης διάρκειας visa για την Αγγλία, όπου και του δίνεται άσυλο και μένει έως το 1979. Ταξιδεύει όλη την Ευρώπη και φωτογραφίζει τους τσιγγάνους, όντας περιπλανώμενος και νομάδας. Πλέον μέλος του Magnum, αρνείται να φωτογραφίσει σε αποστολές και επιλέγει να περιπλανάται και να «συλλέγει» εικόνες, από την καθημερινότητα της Ευρώπης. Το 1987 του δίνεται η Γαλλική υπηκοότητα. Από αυτή την περίοδο, έχουν προκύψει οι συλλογές Gypsies (1978) και Exiles (1988) και πάρα πολλά βραβεία και εκθέσεις σε όλη την Ευρώπη.

Josef Koudelka (2007), originally uploaded by muralto

Καταφέρνει να επιστρέψει στην Τσεχοσλοβακία το 1990, για να φωτογραφίσει το Black Triangle, μια φωτογραφική μελέτη για τις περιβαλλοντολογικές καταστροφές στην χώρα του. Το 1994 δέχεται την πρόσκληση του Eric Heumann, συμπαραγωγού της ταινίας «Το βλέμμα του Οδυσσέα», του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, για να ακολουθήσει τα γυρίσματα και να φωτογραφίσει το οδοιπορικό της ταινίας σε Ελλάδα, Αλβανία, Ρουμανία και πρώην Γιουγκοσλαβία. Εγκαταλείπει τα γυρίσματα, λίγο μετά τον θάνατο του ηθοποιού Gian Maria Volonte, στις 6 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς.

Πλέον ζει στην Γαλλία, κάνει σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις και φωτογραφίζει κυρίως ευρωπαϊκά τοπία, χρησιμοποιώντας πανοραμική φωτογραφική μηχανή.

At the Athens Koudelka exhibition IV - _MG_9725edbwcr_1, originally uploaded by papazimouris

Στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε, πρόσφατα, αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη και υπάρχουν αρκετές αναφορές σε φωτογραφικά forum και σε blogs, με πιο ολοκληρωμένη παρουσίαση, αυτή του Μάνου Λυκάκη, στο photomind.

Επίσης, μπορείτε να διαβάσετε μια από τις μοναδικές συνεντεύξεις του, να δείτε ένα ντοκιμαντέρ για τον ίδιο και τις φωτογραφίες του (part 1, part 2) αλλά και να ανακαλύψετε τις φωτογραφίες του (εδώ, εδώ και εδώ)

Γιατί τον επέλεξα;
Δεν χωράει αμφιβολία ότι είναι ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους εν ζωή. Είναι και ένας από τους πολύ αγαπημένους μου, τόσο λόγω της ζωής του όσο και λόγω του έργου του. Έζησε πολλά χρόνια, σχεδόν άστεγος με ελάχιστα χρήματα, ακόμα και όταν η φήμη του μπορούσε να του εξασφαλίσει μια καλή ζωή. Ό,τι αγάπησε, το φωτογράφησε και ό,τι φωτογράφησε, το αγάπησα και εγώ. Δεν έχω μια αγαπημένη φωτογραφία ή δυο για να σας δείξω. Είναι όλες εξίσου σημαντικές, με μεγαλύτερη αγάπη στις συλλογές gypsies και exile. Και νομίζω πως πραγματοποίησε κάθε του επιθυμία…

«I want to see everything. Τo look at everything.
I want to be the view itself.»
Josef Koudelka