Ένας ντροπαλός επαναστάτης

Ανάμεσα μας ζει ένας ντροπαλός άνθρωπος, που τον λένε Joaquín Salvador Lavado. Γεννήθηκε πριν από πολλά χρόνια, στην Αργεντινή και γρήγορα ανακάλυψε πως μπορούσε να εκφραστεί, ζωγραφίζοντας. Η έντονη εσωστρέφεια του, σε συνδυασμό με το πολύ πικρό και κυνικό χιούμορ του, τον απώθησε από τη σχολή καλών τεχνών στη Mendoza και στράφηκε προς την εικονογράφηση. Αρχικά για βιοποριστικούς λόγους. Εκείνα, τα χρόνια τα παλιά, οι καλοί εικονογράφοι ήταν περιζήτητοι σε εφημερίδες, περιοδικά και φυσικά στη διαφήμιση.

Joaquín Baldín "Sr Plop" y D. Joaquín Salvador Lavado "Quino",
originally uploaded by Joaquín Baldín.

Όταν κάποια στιγμή βρήκε τη σύντροφο του και παντρεύτηκε, πήγε για μήνα του Μέλιτος στη Βραζιλία. Εκεί εκτός από τα συνηθισμένα, συναντήθηκε με πολλούς γελοιογράφους και εικονογράφους και «έπεσε στο τραπέζι» μια πρόταση να σχεδιάσει κάτι, για μια διαφήμιση πλυντηρίων. Οι περισσότερες νιόπαντρες, γυρίζουν πίσω από το μήνα του μέλιτος και ελπίζουν να έχουν «σκαρώσει» κανένα πιτσιρίκι αλλά ο Joaquin πήρε την πρωτοβουλία και «γέννησε» ένα πεντάχρονο κοριτσάκι. Η μικρή δεν κατάφερε να κερδίσει τη συμπάθεια και τα χρήματα των διαφημιστών και έμεινε στο σπίτι, να παίζει μοναχό του. Σχεδόν προφητικό για το μέλλον της.

Quino. Autorretrato y retrato, originally uploaded by arteyrevolucion.

Λίγα χρόνια μετά ο Joaquín, που πλέον υπογράφει με το όνομα Quino, την καλεί για να συζητήσουν λιγάκι, τις ανησυχίες του. Της μιλάει για όλα όσα τον ενοχλούν και τον πονούν και εκείνη διαμαρτύρεται, για την απομόνωση της και την καθημερινότητά της. Θα πρέπει αυτή η κουβέντα να κράτησε πολύ και πατέρας και κόρη να συζητήσανε πάρα πολλά θέματα, γιατί λίγο αργότερα δειλά-δειλά η μικρή, που πλέον έχει αποκτήσει όνομα και λέγεται mafalda, αρχίζει να κυκλοφορεί σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Αρχικά με τον πατέρα της και στη συνέχεια με ολόκληρη παρέα.

Είναι τόσο διαφορετική από τα υπόλοιπα παιδάκια και την προβληματίζουν τόσα πολλά πράγματα, που σύντομα, ο κόσμος αρχίζει να την αγαπάει και να την συμπονάει. Και ο Quino έχει αρχίσει χωρίς να το συνειδητοποιεί, να σχεδιάζει το Magnum opus του και ίσως το πιο «αθώο» πολιτικοποιημένο comic strip, που σχεδιάστηκε ποτέ. Η μικρή, γίνεται η φωνή ενός ευαίσθητου ενήλικα, που βιώνει τον Ψυχρό πόλεμο, τον Πόλεμο στο Βιετνάμ, την τραγική πολιτική κατάσταση τόσο στην Αργεντινή όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.

Ο ίδιος σε διάφορες σπάνιες δηλώσεις του, υποστηρίζει πως ο Felipe, το ντροπαλό και ονειροπόλο αγόρι, είναι ένας ήρωας εμπνευσμένος από την παιδική του ηλικία. Δεν παραδέχτηκε ποτέ ανοιχτά ότι η Mafalda είναι το alter ego της ενηλικίωσης του. Ο δικός του Σούι Τα. Η παιδούλα αγαπήθηκε όσο καμία άλλη από κάθε καταπιεσμένο εργατικό, κοινωνικό ή πολιτικό κίνημα. Αγαπήθηκε και από ανθρώπους εκτός κινηματικής λογικής για την οξυδέρκεια της σε συνδυασμό με την ηλικία της. Και γρήγορα το δημιούργημα κατάπιε τον δημιουργό και απόκτησε ζωή από μόνο του. Αποποιήθηκε την πατρότητα του. Είναι πολλοί εκείνοι που αγνοούν το όνομα του ή οτιδήποτε άλλο έχει σχεδιάσει. Αλλά αναγνωρίζουν αμέσως την παιδούλα.

Το 1974 ο Quino σταματάει να σχεδιάζει τη mafalda, έχοντας κλείσει σχεδόν μια δεκαετία. Όπως δηλώνει και ο ίδιος:

[..]I think that I made the right decision when I stopped doing Mafalda, and I don’t miss her at all. […]
[…]I drew Mafalda for 10 years, so I always tell them the same thing. I say: imagine having to do the same thing every morning from the day you were born until today. Would you like that? They always say no.[…]

Έκτοτε έχουν κυκλοφορήσει τευχάκια σε πάρα πολλές γλώσσες, βιβλία, αφιερώματα, μέχρι και ταινία. Στην ερώτηση "Πως καταφέρνει η mafalda και παραμένει τόσο επίκαιρη 30 χρόνια μετά" απαντάει:

"The human race still has a lot of issues to address. The world of which Mafalda was so critical, the world that existed in 1973 when I stopped producing the strip has not disappeared; perhaps it’s even got worse. Though it flatters me to know that Mafalda is still being read, it’s also sad to think that the social injustice she denounced remains in place."

Και να μερικά σημεία, που μου φάνηκαν τόσο μα τόσο επίκαιρα:

Αν η Mafalda μάθαινε για τη Γάζα:

Αν η Mafalda έβλεπε ελληνική τηλεόραση:

Και αν ενημερωνόταν από τα ελληνικά ΜΜΕ:

Αν η Mafalda κυκλοφορούσε λίγο στα καφέ της Θεσσαλονίκης:

Αν η Mafalda ήταν ελληνίδα blogger:

Εγώ, που από μικρό παιδί, μου έχουν κολλήσει αυτό το όνομα, θα ταυτιζόμουν με το παρακάτω:

Θεσσαλονίκη 18/2/2009